Η θερμοπληξία είναι μια πολύ σοβαρή κλινική κατάσταση, που μπορεί να αποβεί μοιραία ή να προκαλέσει μόνιμες βλάβες, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Πρόκειται για την υπερθέρμανση του σώματος, δηλαδή την αύξηση της θερμοκρασίας του πάνω από 40,5°C και συνδυάζεται με νευρολογική δυσλειτουργία. Όλοι μας διαθέτουμε έναν θερμορυθμιστικό μηχανισμό, με τον οποίο διατηρούμε σταθερή τη θερμοκρασία του σώματος, ανεξάρτητα από την εξωτερική θερμοκρασία. Έτσι, όταν το περιβάλλον είναι κρύο, το σώμα παράγει θερμότητα, για να παραμένει ζεστό, ενώ όταν το περιβάλλον είναι θερμό, το σώμα αποβάλει (πχ με την εφίδρωση) θερμότητα, για να μην ανέβει η θερμοκρασία του. Οι ηλικιωμένοι αποτελούν μια ηλικιακή ομάδα ιδιαίτερα ευάλωτη στη θερμοπληξία, γιατί όσο μεγαλώνουμε, γίνεται όλο και πιο δύσκολο για τον οργανισμό μας να προσαρμόζει τη θερμοκρασία του στις αλλαγές του περιβάλλοντος. Γι΄αυτό, οι ηλικιωμένοι αργούν να αντιληφθούν την υπερθερμία του σώματός τους.
Πότε παθαίνουμε θερμοπληξία;
Ο συνδυασμός καύσωνα, υψηλής υγρασίας (πάνω από 70%) και άπνοιας αυξάνουν τις πιθανότητες για θερμοπληξία, μιας και η άπνοια και η υγρασία παρεμποδίζουν την εξάτμιση του ιδρώτα και την αποβολή θερμότητας του σώματος. Επιμέρους παράγοντες, που αυξάνουν τις πιθανότητες για θερμοπληξία είναι:
- Ηλικία άνω των 65 ετών.
- Καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια ασθένεια των νεφρών ή του ήπατος (ήπαρ=συκώτι).
- Χρήση αλκοόλ και άλλων κατασταλτικών φαρμάκων.
- Μεγάλη ποσότητα τροφής.
- Βαριά ενδυμασία για την εξωτερική θερμοκρασία.
- Έλλειψη νερού.
- Χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.
- Ιστορικό παλαιότερης θερμοπληξίας.
- Υπέρβαρα άτομα.
- Έντονη εργασία κάτω από πολύ υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος
Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα της θερμοπληξίας;
- Κράμπες κυρίως στους μυς της κοιλίας και των κάτω άκρων, λόγω απώλειας των αλάτων.
- Ταχύς, αλλά αδύναμος σφυγμός.
- Η αναπνοή μπορεί να είναι ρηχή και γρήγορη .
- Πονοκέφαλος
- Τάση για λιποθυμία
- Έντονη εφίδρωση
- Πτώση αρτηριακής πίεσης
- Παράξενη συμπεριφορά
- Ψευδαισθήσεις
- Σύγχυση
- Διέγερση
- Αποπροσανατολισμός
- Ναυτία
- Εμετοί
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θερμοπληξία είναι ένα επείγον ιατρικό περιστατικό και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα . Οπότε:
- Μεταφέρετε τον ασθενή, άμεσα, σε μέρος δροσερό, ευάερο και σκιερό ή, αν είναι δυνατό, σε αεριζόμενο χώρο.
- Τοποθετείτε τον ασθενή σε ύπτια θέση.
- Αφαιρείτε τα βαριά ρούχα, για να αερίζεται το σώμα του.
- Ψεκάστε το σώμα με δροσερό νερό (150C). Η χρήση πάγου είναι καλό να αποφεύγεται, αλλά θα πρέπει να επιχειρείται, αν η θερμοκρασία δεν πέφτει.
- Χρησιμοποιείστε ανεμιστήρες ή οποιοδήποτε μέσο μπορεί να διοχετεύσει αέρα με μεγάλη ταχύτητα. (Προσοχή στο συνδυασμό νερού και ανεμιστήρα! Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας).
- Βάλτε τον ασθενή σε πλάγια θέση, ώστε να είναι σε έκθεση μεγάλη επιφάνεια του δέρματός του στη ροή του αέρα.
- Εννοείται ότι ειδοποιείτε το Ε.Κ.Α.Β. Ο θερμόπληκτος πολλές φορές χρειάζεται νοσηλεία σε Εντατική Μονάδα.
Πώς προλαμβάνουμε τη θερμοπληξία;
Πρέπει να πίνετε άφθονο νερό και να τρώτε φρούτα και σαλάτες, όταν εκτίθεστε σε υψηλές θερμοκρασίες, για να μην αφυδατωθεί ο οργανισμός . Σε έντονη εφίδρωση φροντίζετε και για τη λήψη αλατιού. Αποφεύγετε τα οινοπνευματώδη ποτά.
Να φοράτε ελαφριά, άνετα και βαμβακερά ρούχα.
Να αποφεύγετε την άσκηση και την έντονη δραστηριότητα.
Μην παραμένετε για πολλή ώρα μέσα σε ζεστό αυτοκίνητο.
Αναζητήστε κλιματιζόμενους χώρους και σκιερά μέρη.
Να αποφεύγετε τις εξόδους και τις περιττές μετακινήσεις τις ώρες από 10:00 έως 16:00.
Γενικά, σπεύδουμε να αντιμετωπίσουμε τη θερμοπληξία, μόλις εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Δεν περιμένουμε να δούμε τα πιο σοβαρά συμπτώματα, γιατί η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να ελαττώσει τη θνητότητα.
Photo: Hand fan spanish by Hernán Piñera is licensed under CC BY-SA 2.0