Η μνήμη, ίσως, είναι το πιο βασικό στοιχείο της ταυτότητάς μας. «Ο χρόνος της μνήμης μας είναι ο χρόνος της ύπαρξής μας» διάβασα κάπου. Πράγματι, υπάρχουμε όσο θυμόμαστε. Όταν η μνήμη χαθεί οριστικά και τη θέση της πάρει η λησμονιά, παύουμε να ζούμε.
Έζησα και εγώ στην οικογένεια μου τον εφιάλτη της άνοιας. Ανεξάρτητα από την αιτία που την προκαλεί, το αποτέλεσμα είναι ένας Γολγοθάς για τον ασθενή και την οικογένειά του. Είναι τραγικό να χάνει ο αγαπημένος σου άνθρωπος κάθε επαφή με την πραγματικότητα, να μην μπορεί να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του, να μη θυμάται ποιος είναι, τα ονόματα των παιδιών του, τα λογάκια τους, τις αγκαλιές τους.
Ήταν πολύ δύσκολο για μας να δεχτούμε και να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι ο άνθρωπός μας, αεικίνητος, άοκνος, υπεύθυνος έχανε σιγά-σιγά τη σωματική του δύναμη, την κίνησή του, τη σκέψη του και μεταμορφωνόταν σταδιακά σε άτομο με απόλυτη αγνωσία.
Όμως, οι πολλές δύσκολες καταστάσεις, εξαιτίας της ασθένειας, μας δίδαξαν μεγάλα μαθήματα υπομονής και κατανόησης. Αποδεχτήκαμε τον καινούργιο τρόπο ζωής του αρρώστου μας και της δικής μας.
Η υπομονή ήταν, ίσως, ένα από τα πιο δύσκολα μαθήματα που πήραμε. Καθώς η νόσος εξελισσόταν, βιώναμε πολλές φορές διαδοχικές απώλειες: χανόταν σταδιακά η λεκτική επικοινωνία, η συντροφικότητα, το «μοίρασμα» στιγμών από το παρελθόν και το παρόν. Δε σχεδιάζαμε για το μέλλον.
Προσπαθήσαμε με αγάπη και φροντίδα να προσφέρουμε μια αξιοπρεπή διαβίωση στον άνθρωπό μας· νιώθαμε, όμως, απογοήτευση και ματαίωση, καθώς η συμπεριφορά του ασθενή όλο και δυσκόλευε, ενώ εμείς αισθανόμασταν ανήμποροι να αλλάξουμε την πορεία της ασθένειας. Θυμώναμε, κάποιες φορές, με το Θεό και τη μοίρα, ενώ, συγχρόνως, νιώθαμε ενοχές για τα συναισθήματά μας αυτά.
Κοντά στα άλλα, βιώσαμε, ως οικογένεια, και την κοινωνική απομόνωση. Οι παλιοί «φίλοι» έπαψαν να μας επισκέπτονται. Στο σύγχρονο κόσμο ζητάμε το χαρούμενο, το ανάλαφρο· δεν αντέχουμε το δυσάρεστο, το θλιβερό. Όμως, η άνοια μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε από εμάς. «Μηδενί συμφοράν ονειδίσης, κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον» είπε ο Ισοκράτης. Δηλαδή: «Κανέναν άνθρωπο να μην κοροϊδέψεις για τη συμφορά του, γιατί η τύχη είναι κοινή και το μέλλον άγνωστο».
Θέλησα, απλώς, να μοιραστώ τις εμπειρίες μου και να ζητήσω με την αδύναμη φωνή μου από την Πολιτεία να χαράξει υπεύθυνη πολιτική με οργανωμένα Κέντρα Νοσηλείας, που θα έχουν ειδικευμένο προσωπικό, για να νιώσουν οι ασθενείς και οι οικογένειές τους λίγη ανακούφιση σ΄αυτό το άτυχο οδοιπορικό, πριν από το μοιραίο τέλος…
Γιώτα Βαλμά