Πολύ συχνά γύρω μας ακούμε για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και για τη μετέπειτα κατάσταση, που αφορά μειωμένη ικανότητα για σωματικές δραστηριότητες, λήψη φαρμάκων και συχνό έλεγχο από καρδιολόγο, ο οποίος κρίνει και τις εκάστοτε εξετάσεις για την καρδιά. Δυστυχώς, συνήθως οι οδηγίες σε σχέση με τη σωματική δραστηριότητα περιορίζονται στη σύσταση για τακτικό περπάτημα. Η αλήθεια είναι πως σήμερα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ η αντιμετώπιση είναι διαφορετική. Ασθενείς μετά από έμφραγμα, στεφανιαία νόσο, καρδιακή ανεπάρκεια και άλλες καταστάσεις συμμετέχουν σε προγράμματα άσκησης. Ας δούμε το γιατί.
Έχει φανεί πως με 150 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια άσκηση την εβδομάδα μειώνονται κατά 50% οι πιθανότητες ανακοπής από στεφανιαία νόσο, ενώ ρυθμίζονται και πολλοί προδιαθεσικοί παράγοντες. Η πιο συχνή παθολογική κατάσταση είναι η στεφανιαία νόσος, που αφορά ηλικίες άνω των 40 ετών, και η καρδιακή ανεπάρκεια, που αφορά ηλικίες άνω των 60 ετών. Η στεφανιαία νόσος είναι προοδευτική και σχετίζεται με παράγοντες, όπως μειωμένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας και κακή διατροφή σε συνδυασμό με άγχος. Αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στον ανεπτυγμένο κόσμο και μαζί με την υπέρταση αποτελούν τις κύριες αιτίες χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας. Πρόκειται για την πρώτη αιτία μειωμένης σωματικής παραγωγικότητας παγκοσμίως και εκτιμάται πως το 2020 τα ποσοστά θα είναι μεγαλύτερα.
Με βάση τους επίσημους φορείς καρδιολογίας της Ευρώπης και των Η.Π.Α η άσκηση έχει βασικό ρόλο στον χειρισμό ασθενών με στεφανιαία νόσο. Με την άσκηση βελτιώνεται η κλινική εικόνα, η ικανότητα για άσκηση και η ποιότητα ζωής. Επίσης, βελτιώνεται η γενική κατάσταση της νόσου κατά 15-50%, υπάρχει μείωση της νοσηλείας από 15% έως 29% και της θνησιμότητας κατά 28%. Οι κύριες μορφές άσκησης που εφαρμόζονται είναι η συνεχής αερόβια άσκηση, η διαλειμματική αερόβια και η άσκηση με αντίσταση. Επίσης υπάρχουν τα φυσικοθεραπευτικά προγράμματα μέσω εξατομικευμένων ασκήσεων, τα οποία είναι κλινικά χρήσιμα από το νοσοκομείο έως το τελευταίο τμήμα της αποκατάστασης. Βοηθούν στην επιστροφή των ασθενών στην εργασία καθώς και στην λειτουργικότητα. Στους ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια μέσω των προγραμμάτων αυτών υπάρχει βελτίωση της ποιότητας ζωής, της ικανότητας για άσκηση, της ικανότητας για καθημερινές δραστηριότητες, μείωση των εισαγωγών στα νοσοκομεία καθώς και μείωση της θνησιμότητας.
Στην Ευρώπη υπάρχουν περίπου 400 φυσικοθεραπευτές, που λειτουργούν 395 προγράμματα καρδιαγγειακής αποκατάστασης. Δεν υπάρχουν στοιχεία, που να υποστηρίζουν πως τα προγράμματα αυτά ενέχουν κάποιο κίνδυνο για τους ασθενείς. Ο κύριος λόγος, που οι πληροφορίες αυτές δε φτάνουν στον ασθενή, είναι ότι τέτοια προγράμματα δεν υποστηρίζονται ευρέως από το κράτος, αλλά και από την κλινική ιατρική κοινότητα της χώρας μας. Σήμερα γίνονται προσπάθειες και λειτουργούν κάποια προγράμματα προς την κατεύθυνση αυτή, όμως θα πρέπει ο ασθενής να ψάξει και να βρει αν στην περιοχή του πραγματοποιείται κάποιο τέτοιο πρόγραμμα. Μπορείτε να απευθυνθείτε στον Πανελλήνιο Σύλλογο Φυσικοθεραπευτών, για να ενημερωθείτε από το αντίστοιχο τμήμα ή σε κάποιο εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτικό κέντρο, που να λειτουργεί αντίστοιχα τμήματα.
Σε κάθε περίπτωση να γνωρίζετε ότι ένα καρδιαγγειακό πρόβλημα δε σημαίνει ότι θα πρέπει να περιορίσετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες, αλλά αντίθετα η οριοθετημένη κίνηση θα σας βοηθήσει να είστε υγιέστεροι, λειτουργικότεροι και τελικά ευτυχισμένοι.
Χρήστος Α. Γεωργόπουλος
Φυσικοθεραπευτής Cert-MDT, MSc, PhD (grad.)
Κέντρα Φυσικοθεραπείας «Εξέλιξη»
Photo: Senior Sport School_28 by Skåneidrotten is licensed under CC BY-SA 2.0