Η αυτοκτονία, αποτελεί διαχρονικά ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα. Ειδικά στις μέρες μας, της μεγάλης κοινωνικό- οικονομικής κρίσης, ακούμε συχνά μέσω των ΜΜΕ για ανθρώπους ευρέως ηλικιακού φάσματος, με διάφορα προβλήματα, οι οποίοι είτε αυτοκτονούν, είτε επιχειρούν να βάλουν τέλος στη ζωή τους. Πάντως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) η ηλικία, αποτελεί ισχυρό παράγοντα, ο οποίος επηρεάζει τους δείκτες αυτοκτονιών. Γενικά, με την αύξηση της ηλικίας αυξάνουν και οι δείκτες. Άλλωστε, ψυχοπιεστικές καταστάσεις που βιώνουν συχνά άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, όπως είναι οι σωματικές αλλαγές, η απώλεια του κύρους και η απώλεια αγαπημένων προσώπων, συνδέονται σταθερά στο χρόνο με την αυτοκτονικότητα. Με βάση τα παραπάνω, έχει ενδιαφέρον να δούμε μερικές από τις αιτίες, που οδηγούν τους ηλικιωμένους σε σκέψεις αυτοκτονίας, καθώς επίσης και τρόπους με τους οποίους μπορούν να βοηθηθούν αυτά τα άτομα.
Κατ’ αρχάς, είναι σημαντικό να ξεκινήσουμε διαφοροποιώντας τον αυτοκτονικό ιδεασμό, από τις απόπειρες και την αυτοκτονία. Ο αυτοκτονικός ιδεασμός, αναφέρεται αποκλειστικά σε σκέψεις του ατόμου να τερματίσει τη ζωή του. Οι απόπειρες αυτοκτονίας αναφέρονται σε συμπεριφορές που έχουν στόχο να προκαλέσουν το θάνατο, αλλά δεν το επιτυγχάνουν. Οι αυτοκτονίες από την άλλη, αφορούν τις συμπεριφορές που έχουν στόχο να προκαλέσουν το θάνατο και όντως το επιτυγχάνουν. Είναι αλήθεια ότι οι αλλαγές στη ζωή ενός ανθρώπου με το πέρασμα στην Τρίτη Ηλικία είναι μεγάλες και κάποιες φορές ιδιαίτερα ψυχοπιεστικές. Μεγαλώνοντας, πολλοί νιώθουν ότι χάνεται η κοινωνική αξία τους και δυσκολεύονται να δώσουν νόημα στη ζωή τους. Βέβαια, η προοπτική του καθενός αλλάζει, μέσα από το πρίσμα των βιωμάτων του.
Αν και η ψυχολογική ερμηνεία για τις αυτοκτονίες είναι πολυπαραγοντική, υπάρχουν κάποιες γενικές αιτίες που οδηγούν τα άτομα Τρίτης Ηλικίας στη σκέψη, στην απόπειρα ή στην αυτοκτονία αυτή καθ’ αυτή.
Αιτίες:
∙ Χηρεία
∙ Απώλεια αγαπημένων προσώπων
∙ Απώλεια κύρους
∙ Αίσθημα μοναξιάς
∙ Σοβαρή κατάθλιψη
∙ Κατάχρηση ουσιών
∙ Χρόνιο νόσημα
∙ Κακή σωματική υγεία
Αναμφίβολα, υπάρχουν τρόποι, ώστε να αλλάξει ο αρνητισμός του ηλικιωμένου, που οδηγεί σε ακραίες σκέψεις. Αυτό μπορεί να συμβεί μετά από προσωπική, εσωτερική διεργασία. Επίσης, μπορεί να συμβεί μετά από εξωτερική βοήθεια άλλων, είτε των ειδικών ψυχικής υγείας, είτε του οικογενειακού/φιλικού περιβάλλοντος, το οποίο διαδραματίζει πάντοτε το ρόλο του. Η νοηματοδότηση στη ζωή, που αναζητά κάποιος, υπάρχει σε πολλές εκφάνσεις της. Για παράδειγμα, μέσω της θρησκευτικότητας, ένας ηλικιωμένος μπορεί να διατηρήσει καλή πνευματική υγεία και ισορροπία. Ακόμη, πολλοί σκέφτονται ότι το να μιλά κάποιος για την αυτοκτονία, αυξάνει τις πιθανότητες να συμβεί. Αντιθέτως, οι κλινικοί γνωρίζουν ότι είναι χρήσιμο να μιλά κάποιος για την αυτοκτονία ανοιχτά και ψύχραιμα. Δίνοντας σε κάποιον την άδεια να μιλήσει για το πρόβλημά του, μπορεί να τον ανακουφίσει από μια αίσθηση απομόνωσης και αδιεξόδου, ενώ παράλληλα του επιτρέπει την καλύτερη αξιολόγηση του κινδύνου που διατρέχει.
Κλείνοντας, η ενσυναίσθηση και η κατανόηση μπορούν να βοηθήσουν τον ηλικιωμένο να νιώσει ότι έχει ψυχολογικό στήριγμα και προφανώς κι άλλες επιλογές εκτός από την αυτοκτονία. Είναι σημαντικό λοιπόν, να περνάει κάποιος ποιοτικό χρόνο με τους ηλικιωμένους και να τους δίνει την αξία που πρέπει, ώστε να υιοθετούν ευκολότερα μια θετική στάση ζωής.
Πηγές / Διαβάστε Περισσότερα:
Διασυνδετική ψυχιατρική, επιμέλεια: Λ. Λύκουρας, Κ. Σολδάτος, Γ. Ζέρβας, Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα
Ψυχοπαθολογία, A. M. Kring- G. C. Davison, J. M. Neale- S. L. Johnson Επιμέλεια: Ε. Αυδή, Π. Ρούσση, Εκδόσεις Gutenberg
Λάμπρος Ν. Αναγνωστόπουλος
Kοινωνιολόγος
e-mail: labros.anagno@hotmail.com