Καθημερινά ακούμε γύρω μας γνωστούς και φίλους να «έχουν τη χολή τους». Τι σημαίνει έχω τη χολή μου και γιατί, ενώ όλοι μας φροντίζουμε την καρδιά μας, τα μάτια μας, τα νεφρά μας, δε δίνουμε την πρέπουσα σημασία στη χοληδόχο κύστη μας; Ίσως γιατί δε γνωρίζουμε τη συνεισφορά της στην πέψη, αλλά ούτε καν πού βρίσκεται μέσα στο σώμα μας. Πάμε να γνωρίσουμε, λοιπόν, τη χοληδόχο κύστη μας.
Γνωριμία με τη χοληδόχο κύστη και τη λειτουργία της
Η χοληδόχος κύστη είναι μέρος του πεπτικού συστήματος και βρίσκεται κάτω από το συκώτι, λίγο πιο πάνω από το πάγκρεας δηλαδή ψηλά στην κοιλιακή μας χώρα. Στη χοληδόχο κύστη αποθηκεύεται η χολή, η οποία παράγεται από το συκώτι, για να διασπά τα λιπαρά των τροφών που καταναλώνουμε. Όταν η διαδικασία της πέψης ξεκινήσει, η χοληδόχος κύστη θα ενεργοποιηθεί, θα συσπαστεί και θα απελευθερώσει τη χολή πρώτα στον κυστικό πόρο, έπειτα στο χοληδόχο πόρο και από κει στο λεπτό έντερο. Η παρουσία της χολής εξασφαλίζει την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων, όπως διάρροιες μετά από ένα γεύμα με πολλά λιπαρά. Η διαδικασία αυτή πλήττεται και η χοληδόχος κύστη νοσεί, όταν σχηματίζονται λίθοι, οι γνωστές πέτρες στην χολή ή αλλιώς «χολολιθίαση».
Οι πέτρες στη χολή εμφανίζονται στο 30% κάθε ηλικίας και φύλου είναι όμως συχνότερες στις παχύσαρκες γυναίκες. Σχηματίζονται, όταν αυξάνονται υπερβολικά τα επίπεδα των ουσιών που αποτελούν τη χολή, με αποτέλεσμα το σχηματισμό λίθων (όταν η χολή είναι υπερκορεσμένη από χοληστερίνη, σχηματίζονται λίθοι από την καθίζηση και την κρυσταλλοποίηση των αλάτων χοληστερίνης).
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Οι πέτρες στη χολή δεν προκαλούν πάντα πόνο, γιατί έχουν μικρό μέγεθος και συνήθως εντοπίζονται τυχαία με εξετάσεις (συνήθως υπέρηχο) για άλλες παθήσεις. Ο ξαφνικός πόνος πάνω δεξιά στην κοιλιακή χώρα μαζί με δυσπεψία μετά από ένα πρωτεϊνούχο ή λιπαρό γεύμα είναι ένδειξη απόφραξης της χοληδόχου κύστης. Σε σοβαρή απόφραξη, οι πέτρες προκαλούν φλεγμονή και παρατηρείται επίσης ναυτία, τάση προς έμετο, ίκτερος, σκουρόχρωμα ούρα, άσπρα κόπρανα και ίσως και πυρετός. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται αντιβίωση και επείγουσα επέμβαση χολοκυστεκτομής . Είναι προτιμότερη μια προγραμματισμένη χολοκυστεκτομή, παρά μια επείγουσα επέμβαση.
Πολλοί αναρωτιούνται γιατί να αφαιρούμε τη χοληδόχο κύστη και όχι τις πέτρες. Η απάντηση είναι η εξής: αφαιρούμε τη χοληδόχο κύστη, γιατί πάσχει η χολή, η οποία θα ξαναδημιουργήσει πέτρες κάποια στιγμή.
Τι συμβαίνει μετά την εγχείρηση;
Mε το χειρουργείο αφαιρείται η χοληδόχος κύστη, κόβεται μόνο ο κυστικός πόρος και έτσι η ροή της χολής στο έντερο και κατ΄επέκταση η λειτουργία της πέψης δεν επηρεάζεται. Το ήπαρ συνεχίζει να παράγει και να προωθεί τη χολή στο έντερο χωρίς να αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη. Μπορούμε να ζούμε άνετα και χωρίς χοληδόχο κύστη.
Πρώτες μέρες μετά το χειρουργείο
Για τις πρώτες μέρες μετά το χειρουργείο συνιστάται η κατανάλωση τροφών χαμηλών σε λιπαρά και σε μικρές ποσότητες. Συγκεκριμένα οι θερμίδες από τις λιπαρές τροφές δε θα πρέπει να ξεπερνάνε το 1/3 της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης. Γι’ αυτό και θα πρέπει να υπολογίζονται τα γραμμάρια λίπους που πρέπει να προσληφθούν συνολικά, αλλά και ανά γεύμα.
Προτείνεται η κατανάλωση υγρών, ζωμών και ζελέ, για να προστεθούν αργότερα περισσότερες στερεές τροφές. Μέσα σε ένα μήνα περίπου η διατροφή σας θα πρέπει να είναι ξανά «φυσιολογική».
Μετά το χειρουργείο να θυμάστε:
- Κάνετε μικρά και συχνά γεύματα: το στομάχι δεν πρέπει να μένει άδειο για μεγάλο χρονικό διάστημα, ούτε και να φορτώνεται με μεγάλη ποσότητα φαγητού.
- Μασάτε καλά την τροφή σας και μην τρώτε βιαστικά: όσο πιο καλά μασιέται η τροφή, τόσο πιο εύκολη γίνεται η διαδικασία της πέψης.
- Πίνετε νερό και υγρά με μικρές γουλιές
- Μαγειρέψτε ελαφρά, αποφεύγοντας το τσιγάρισμα και τα καρυκεύματα: προτιμήστε βραστά ή ψητά χωρίς πολλά λιπαρά. ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Στα τηγανητά, τα λιπαρά ψάρια, τα αλλαντικά, τις κρέμες γάλακτος.
Τι δεν πρέπει να τρώω μετά από ένα χειρουργείο χολοκυστεκτομής όπως παλιά:
- Πλήρη γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί)
- Παγωτά και γλυκά
- Καφέ, σοκολάτα, κακάο
- Αναψυκτικά
- Οινοπνευματώδη
- Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες: λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, χόρτα, καλαμπόκι, καστανό ρύζι, δημητριακά.
- Όσπρια (επιτρέπονται τα αποφλοιωμένα και σε μορφή πουρέ)
- Παχιά κρέατα και ψάρια (τηγανητά και καπνιστά)
- Άγουρα φρούτα και γενικότερα όξινες τροφές, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να σας ερεθίσουν το στομάχι.
- Ξηροί καρποί
Τροφές που συνιστώνται:
- Άπαχα γαλακτοκομικά (ανθότυρο, μυζήθρα ανάλατη)
- Ρύζι, ψωμί, φρυγανιές
- Πατάτες βραστές ή ψητές
- Λαχανικά και φρούτα αποφλοιωμένα-βρασμένα χωρίς σπόρους αν είναι δυνατόν (κυρίως κολοκυθάκια και καρότα )
- Χορτόσουπες σε μορφή χυλού
- Χυμός μήλου
- Φρούτα ώριμα χωρίς τη φλούδα και σε μορφή κομπόστας
- Κρέας χωρίς λίπος
- Κοτόπουλο χωρίς πέτσα
- Άπαχα ψάρια όπως η γλώσσα και ο μπακαλιάρος
- Ελαιόλαδο σαν λιπαρή ουσία μαγειρέματος.
- Τσάι βουνού και χαμομήλι
- Μέλι και μαρμελάδα σε μικρές ποσότητες.
Δεν είναι απαραίτητο οι παραπάνω συμβουλές να σας ταιριάζουν όλες και απόλυτα. Υπάρχει η πιθανότητα κάποιο τρόφιμο, που θεωρείται ανεκτό σε μια χολοκυστεκτομή, να σας ενοχλεί και το αντίστροφο. Κρατείστε ένα ημερολόγιο τροφίμων και συμπτωμάτων, για να δείτε ποιο τρόφιμο δέχεστε καλά και ποιο δρα ακόμα ερεθιστικά στο πεπτικό σας, για να το επανεισάγετε λίγο αργότερα στη διατροφή σας.
Ο χρόνος για ακόμα μια φορά είναι γιατρός και όσο περνάει από τη στιγμή του χειρουργείου, θα μπορέσετε να εισάγετε ξανά στη διατροφή σας οτιδήποτε σας ενοχλούσε.
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Photo by ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ