Γιατί είναι σημαντικό να έχουμε καλές αισθήσεις; Ο εγκέφαλός μας είναι σαν ένας υπολογιστής. Έχει σίγουρα μια εντυπωσιακή ομοιότητα με έναν υπολογιστή. Στην περίπτωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, πληροφορίες συλλέγονται χρησιμοποιώντας ένα πληκτρολόγιο, μια οθόνη αφής ή με άλλα παρόμοια μέσα. Μετά μεταφέρονται στην κεντρική μονάδα επεξεργασίας μέσω καλωδίων, και στη συνέχεια αποθηκεύονται στη μνήμη. Όταν χρειάζεται, οι πληροφορίες επεξεργάζονται και στη συνέχεια διαβιβάζονται προς το εξωτερικό μέσω οθονών, εκτυπωτών κ.λ.π. Ο ίδιος βασικός μηχανισμός ισχύει και για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Οι πληροφορίες, που συλλέγονται από τις αισθήσεις, αποστέλλονται στον εγκέφαλο μέσω των νεύρων και αποθηκεύονται σε κατάλληλες περιοχές του εγκεφάλου. Όταν χρειαστεί, οι πληροφορίες μεταφέρονται προς τα έξω μέσω του λόγου, της έκφρασης, δράσης κλπ.
Κάθε ένας που χρησιμοποιεί ένα υπολογιστή ξέρει πως, αν το πληκτρολόγιο ή η οθόνη έχει καταστραφεί, τότε θα ήταν αδύνατο να τροφοδοτούν πληροφορίες στο κεντρικό υπολογιστή. Ως εκ τούτου η χρήση των πληροφοριών, θα ήταν αδύνατη.
Το ίδιο ισχύει και με τον εγκέφαλο. Αν τα μάτια, τα αυτιά και τα άλλα όργανα ανίχνευσης δεν είναι σε καλή λειτουργική κατάσταση, τότε οι πληροφορίες που τροφοδοτούνται στον εγκέφαλο θα είναι λιγότερο από ιδανικές. Επομένως, αν θέλετε να έχετε καλή μνήμη και αποτελεσματική λειτουργία εγκεφάλου, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να βεβαιωθείτε ότι τα συστήματα συλλογής πληροφοριών σας, δηλαδή οι αισθήσεις σας, είναι σε καλή κατάσταση λειτουργίας.
Εδώ θα συνκεντρωθούμε σε ασκήσεις, που μπορεί να κάνουν τις αισθήσεις να εργάζονται καλύτερα. Οι ασκήσεις που συζητούνται εδώ δεν είναι κατάλληλες για όλους. Εάν πάσχετε από οποιαδήποτε ασθένεια ή αν παίρνετε οποιοδήποτε φάρμακο, ιδίως για την καρδιά και την ισορροπία, ελέγξτε με το γιατρό σας πρώτα.
Όραση
Με την πάροδο του χρόνου αυξάνονται οι πιθανότητες καταρράκτη (θόλωση του ματιού) και αυξημένης ευαισθησίας στο έντονο φως. Επιπλέον, με το πέρασμα του χρόνου οι φακοί των ματιών χάνουν την ελαστικότητά τους και το αποτέλεσμα είναι η πρεσβυωπία. Αυτό είναι χρήσιμο για όσους πάσχουν από μυωπία, διότι οι δύο καταστάσεις αλληλοαναιρούνται και το αποτέλεσμα είναι μια βελτίωση της όρασης.
Τι μπορείτε να κάνετε για να βελτιώσετε τις οπτικές αλλαγές, που σχετίζονται με την ηλικία;
- Ελέγχετε τα μάτια σας σε έναν οπτικό τακτικά. Αν χρειάζεστε γυαλιά, προσπαθήστε να τα φοράτε και να τα ελέγχετε τακτικά.
- Οι ηλικιωμένοι οδηγοί μπορεί να πλήττονται ιδιαίτερα από το υπερβολικό φως των άλλων αυτοκινήτων, ιδιαίτερα τη νύχτα. Για να προστατεύσετε τα μάτια σας, χρησιμοποιήστε ειδικά αντιθαμβωτικά γυαλιά κατά την οδήγηση.
- Η ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή είναι σημαντική. Προσπαθήστε να καταναλώνετε επαρκείς ποσότητες αντιοξειδωτικών, όπως οι βιταμίνες C, E, βήτα καροτίνη και το σελήνιο. Τα αντιοξειδωτικά προστατεύουν το σώμα μας από τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες είναι χημικές ουσίες που προκαλούν βλάβες στον οργανισμό. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι τα αντιοξειδωτικά μπορεί να μας προστατεύσουν από τον καταρράκτη, και άλλες ασθένειες όπως οι καρδιακές παθήσεις, η αρθρίτιδα και η γενική γήρανση του σώματος.
Σάρωση και εστίαση
Όταν κοιτάζουμε κάτι, οι μικροί μύες που κινούν τα μάτια μας προσπαθούν να τα επικεντρώσουν στο αντικείμενο που εξετάζουμε. Με την ηλικία, αυτή η διαδικασία γίνεται λιγότερο αποτελεσματική. Αυτό σημαίνει ότι, όταν ένα ηλικιωμένο άτομο σαρώνει έναν τομέα (κοιτάζει δεξιά και αριστερά), θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο για όλες τις πληροφορίες να τροφοδοτηθούν στον εγκέφαλο, σε σύγκριση με τον χρόνο που απαιτείται από ένα νεότερο πρόσωπο που σαρώνει την ίδια περιοχή. Ως εκ τούτου, για παράδειγμα, αν ψάχνετε για κάποιον σε ένα πλήθος, θα πρέπει να επιτρέψετε στον εαυτό σας περισσότερο χρόνο για τα μάτια σας να επικεντρωθούν στην περιοχή που σαρώνετε.
Περιφερειακή όραση
Όταν ψάχνουμε κάτι, όχι μόνο μπορούμε να δούμε το αντικείμενο που έχουμε μπροστά μας, αλλά μπορούμε επίσης να δούμε και άλλα αντικείμενα από τις γωνίες των ματιών μας. Οι επιστήμονες ονομάζουν «κεντρική όραση» ό,τι βλέπουμε, όταν κοιτάζουμε κάτι κατευθείαν μπροστά μας. «Περιφερειακή όραση» λέγεται αυτό που βλέπουμε γύρω από αυτό το κεντρικό αντικείμενο.
Με το πέρασμα του χρόνου το φάσμα της περιφερειακής όρασης μειώνεται. Δηλαδή βλέπουμε κάπως το ίδιο σαν να φορούμε παρωπίδες. Αυτό σημαίνει ότι οι ηλικιωμένοι δε θα πρέπει να βασίζονται πάρα πολύ στις οπτικές πληροφορίες, που προέρχονται από τις γωνίες των ματιών τους. Κι αυτό, γιατί οι πληροφορίες αυτές θα είναι μειωμένες και δε θα αντιστοιχούν στην πλήρη εικόνα.
Ως παράδειγμα, μερικοί ηλικιωμένοι άνθρωποι κατά την οδήγηση αποτυγχάνουν να δουν αυτοκίνητα που έρχονται από το πλάι. Αυτό συμβαίνει, γιατί απλά κοιτούν ευθεία μπροστά τους και οι εικόνες από τις γωνίες των ματιών τους έχουν ελαττωθεί. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να στρέφουμε την κεφαλή απαλά και να σαρώνουμε ολόκληρη την περιοχή μπροστά και στα πλάγια, ούτως ώστε να πάρουμε όλη την εικόνα σωστά.
Μάριος Κυριαζής
Ειδικός Παθολόγος και Βιογεροντολόγος
Email: drmarios@live.it