Διατροφικά προβλήματα και ελλείψεις στην τρίτη ηλικία

Οι ηλικιωμένοι είναι η ομάδα εκείνη του πληθυσμού που αποτελεί το βασικό χρήστη των υπηρεσιών υγείας και είναι η ομάδα με το χαμηλότερο εισόδημα τις περισσότερες φορές. Η κατάλληλη διατροφή μπορεί να προλάβει χρόνια νοσήματα φθοράς και παρατείνει τη διάρκεια και την ποιότητα της ζωής του. Συχνά τα ηλικιωμένα άτομα έχουν πρόβλημα στην επαρκή κάλυψη των αναγκών σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, γι’ αυτό και οδηγούνται στην υποθρεψία, η οποία είναι από τα σοβαρότερα προβλήματα της τρίτης ηλικίας. Αυτό συμβαίνει, γιατί υπάρχουν διάφοροι αστάθμητοι παράγοντες που επηρεάζουν τη θρεπτική κατάσταση των ηλικιωμένων.

Οι κυριότεροι απ’ αυτούς είναι:

• Η μειωμένη αίσθηση της γεύσης, της όσφρησης, της ακοής και της όρασης με αποτέλεσμα αυτό να επηρεάζει τις διατροφικές τους επιλογές.
• Η απώλεια των δοντιών και η χρήση τεχνητής οδοντοστοιχίας ενδέχεται να επηρεάζουν τον τρόπο διατροφής τους.
• Η μειωμένη λειτουργία του πεπτικού συστήματος επηρεάζει την πέψη και την απορρόφηση των τροφών και των θρεπτικών συστατικών.
• Η μειωμένη ικανότητα υποβολής των προϊόντων του μεταβολισμού λόγω της ελάττωσης της μάζας των νεφρών και τον αριθμό των νεφρόνων που λειτουργούν.
• Η μειωμένη λειτουργία του ήπατος
• Η μείωση της άλυπης μάζας και η αύξηση του λιπώδους ιστού έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του μεταβολισμού, αλλά και της διάσπασης των υδατανθράκων, με αποτέλεσμα αυτό να καθιστά τους ηλικιωμένους επιρρεπείς στην παχυσαρκία, στο διαβήτη και σε διάφορες περιπτώσεις ανάρρωσης.

Άλλοι κοινωνικοοικονομικοί και ψυχολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη θρεπτική κατάσταση των ηλικιωμένων είναι:

• Η κοινωνική απομόνωση
• Οι μειωμένοι οικονομικοί πόροι
• Η έλλειψη διατροφικής ενημέρωσης
• Η μειωμένη ικανότητα
• Η κατάθλιψη και η άνοια επηρεάζουν έμμεσα τη θρεπτική τους κατάσταση, γιατί κύριο σύμπτωμα τους είναι η απώλεια της όρεξης και του ενδιαφέροντος για το φαγητό, δηλαδή ξεχνάνε να φάνε και τις περισσότερες φορές δεν νιώθουν την ανάγκη για φαγητό.

Από τους σημαντικότερους, όμως, λόγους που οδηγούν και αυξάνουν την πιθανότητα υποθρεψίας στους ηλικιωμένους είναι οι χρόνιες ασθένειες. Η παρουσία χρόνιων ασθενειών όπως τα καρδιοαγγειακά, ο διαβήτης, η υπέρταση και η αρθρίτιδα που απαιτούν διαιτητικούς περιορισμούς και χρόνια χρήση φαρμάκων αυξάνουν την πιθανότητα υποθρεψίας στους ηλικιωμένους. Κι αυτό, γιατί πολλά από αυτά τα φάρμακα αλληλεπιδρούν στην όρεξη, τη γεύση, την πέψη και στην απορρόφηση και χρησιμοποίηση βασικών θρεπτικών συστατικών.

Ποιες είναι οι διατροφικές ελλείψεις στην τρίτη ηλικία;

Βιταμίνη D

Από μελέτες προκύπτει ότι ένα στα τέσσερα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Με την έλλειψη βιταμίνης D στους ενήλικες είναι πιθανό να εμφανιστεί οστεομαλακία, δηλαδή μια ασθένεια των οστών που έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Εύθραυστα οστά και κατάγματα
• Οστικός πόνος και γενικευμένη αδυναμία

Επίσης εκτιμάται ότι ένα ποσοστό που αγγίζει το 40% των ατόμων τρίτης ηλικίας έχουν υποστεί κάταγμα στον γοφό λόγω χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D. Οι ηλικιωμένοι που περνούν λίγες ώρες έξω από το σπίτι και δεν έρχονται σε επαφή με τον ήλιο κινδυνεύουν περισσότερο από έλλειψη βιταμίνης D. Για τα άτομα άνω των 70, η προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης D , ήταν 200IU και ανέβηκε σε 600IU.

Φολικό οξύ

Συχνή είναι η έλλειψη φολικού οξέος στους ηλικιωμένους, γιατί πολλά φάρμακα αλλά και ασθένειες εμποδίζουν την απορρόφησή του από τον οργανισμό. Η έλλειψή του μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση παθολογικών καταστάσεων, όπως η μεγαλοβλαστική αναιμία. Αλλά και από νέες έρευνες φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση καρδιαγγειακών και νευροψυχιατρικών ασθενειών.

Βιταμίνη Β12

Οι δυο κατηγορίες ατόμων που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση ανεπάρκειας της Β12 είναι οι ηλικιωμένοι και οι αυστηρά χορτοφάγοι. Οι λόγοι είναι διάφοροι, ενδεικτικά όμως:

• το 30% των ατόμων άνω των 50 ετών πάσχουν από ατροφική γαστρίτιδα, μια πάθηση που μειώνει τις όξινες εκκρίσεις που απελευθερώνουν τη βιταμίνη Β12 από τις ζωικές πρωτεΐνες, οπότε απορροφώνται σημαντικά μικρότερες ποσότητες Β12 από το λεπτό έντερο.
• Όσοι λαμβάνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα το αντιδιαβητικό φάρμακο μετφορμίνη με την εμπορική ονομασία «glufophage», ενδέχεται να έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 σύμφωνα με έρευνες.
• Η έλλειψη βιταμίνης Β12 οδηγεί σε κάποια συμπτώματα νευρολογικής φύσης. Μεγαλύτερη έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία ή άνοια.

Βιταμίνη Β6

Η βιταμίνη Β6 λείπει συχνά από τα ηλικιωμένα άτομα, γιατί οι περισσότεροι ηλικιωμένοι δεν τρώνε ή δεν τους επιτρέπεται να φάνε αρκετά τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Β6. Επίσης μερικά φάρμακα δράνε ανασταλτικά στην απορρόφησή της λόγω αλληλεπιδράσεων.

Τα διατροφικά προβλήματα και οι διατροφικές ελλείψεις στην τρίτη ηλικία είναι δυνατόν να αναχαιτιστούν και να διορθωθούν σε μεγάλο βαθμό με μια οργανωμένη αντιμετώπιση των διατροφικών ελλείψεων από συγγενείς, γιατρούς φροντιστές και διαιτολόγους.

Ελληνίδα Κατιρτζόγλου

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Greekdietnow

facebook

Image by gburrull from Pixabay